Czy można unieważnić plan miejscowy?

Unieważnienie planów miejscowych, zarówno w całości, jak i częściowo, najczęściej wynika z niezgodności ich treści z ustaleniami zawartymi w uprzednio uchwalonym studium. Jakie jeszcze okoliczności mogą przyczynić się do unieważnienia planu?

Znaczenie planu miejscowego

Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego jest dla inwestorów jednym z kluczowych dokumentów. Jego treść jest niezwykle istotna, ponieważ zgodnie z przepisami o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, każdy ma prawo do zagospodarowania terenu zgodnie z warunkami ustalonymi w tym planie. Oznacza to, że ustalenia w planie miejscowym określają, w jaki sposób właściciel może wykorzystać swoją nieruchomość – wyjaśnia Bartosz Antos z portalu www.dzialkanadmorzem.pl. Plan ten informuje o przeznaczeniu danego obszaru i określa możliwości jego zagospodarowania. Jest to też akt prawa miejscowego, mający charakter powszechnie obowiązujący i stanowiący podstawę dla wydawania różnych decyzji administracyjnych, takich jak pozwolenia na budowę.

Jednakże nowy plan miejscowy często może wprowadzić znaczne ograniczenia dla właścicieli nieruchomości. W takiej sytuacji, w określonych okolicznościach istnieje możliwość złożenia skargi do sądu administracyjnego w celu stwierdzenia nieważności planu lub wystąpienia do gminy z roszczeniami odszkodowawczymi.

Podstawa prawna

Pewne sytuacje zgodnie z obowiązującym prawem mogą prowadzić do unieważnienia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Wśród nich jest dyrektywa określona w art. 91 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym, zgodnie z którą niezgodność ustaleń zawartych w planie z powszechnie obowiązującymi przepisami skutkuje jego unieważnieniem. Dodatkowo, zgodnie z art. 147 § 1 ustawy o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, sąd ma prawo unieważnić plan na podstawie skargi złożonej przez uprawniony podmiot.

Naruszenie procedury planistycznej

Stwierdzenie nieważności planu wymaga określonych okoliczności, opisanych w art. 28 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Istotne naruszenie procedury sporządzania planu miejscowego lub właściwości organów w tym zakresie skutkuje unieważnieniem uchwały rady gminy w całości lub części. Takie naruszenie musi bezpośrednio wpływać na prawa uczestników procesu planistycznego.

Jednak argumenty skarżącej strony, dotyczące trudności w zagospodarowaniu lub realizacji planowanego projektu budowlanego, nie są wystarczające. Konieczne jest wykazanie konkretnych błędów popełnionych przez gminę w trakcie procedury planistycznej lub błędów zawartych w treści przyjętego aktu prawa miejscowego.

Brak Zgodności ze Studium

Częstym błędem popełnianym przez gminę podczas procedury planistycznej jest brak zgodności między częścią tekstową a graficzną planu. Sytuacja, w której można udowodnić sprzeczność pomiędzy treścią aktu prawa miejscowego a rysunkiem, skutkuje jego unieważnieniem.

Podstawą do stwierdzenia nieważności planu jest również niezgodność z ustaleniami studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego. Ustalenia studium są wiążące przy tworzeniu planów miejscowych, a plan nie może być sprzeczny ze studium – może jedynie uściślić niektóre jego aspekty.

Odszkodowanie z powodu planu miejscowego

W przypadku niekorzystnych ustaleń w planie miejscowym można podjąć inne działania. Zgodnie z art. 36 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, jeśli zmiany w planie uniemożliwiły lub utrudniły korzystanie z nieruchomości zgodnie z dotychczasowym przeznaczeniem, właściciel może domagać się odszkodowania od gminy. Gmina może zaoferować właścicielowi nieruchomości inną nieruchomość jako rekompensatę lub wypłacić odszkodowanie za utratę wartości nieruchomości.