Mediacja w prawie administracyjnym – kiedy może się przydać?

Mediacja to bardzo praktyczne narzędzie prawa administracyjnego. Służy do rozwiązywania konfliktów między poszczególnymi podmiotami. Mimo to wciąż korzysta z niej niewiele osób. Co warto o niej wiedzieć? Jak prawidłowo użyć tego mechanizmu? Na te pytania odpowiada Robert Tomaszewski – Prezes Zarządu w firmie Saveinvest Sp. z o.o. - portal www.saveinvest.pl.

Jak działa mediacja?

Mediacja jest realizacją jednej z podstawowych zasad prawa administracyjnego – zasady polubownego rozstrzygania kwestii spornych. Zgodnie z nią organy administracji publicznej w sprawach, w których charakter na to pozwala, dążą do polubownego rozstrzygania kwestii spornych oraz ustalania praw i obowiązków, będących przedmiotem postępowania w należących do ich właściwości sprawach. Robią to w szczególności przez podejmowanie czynności, skłaniających strony do zawarcia ugody, w sprawach, w których uczestniczą strony o spornych interesach oraz czynności niezbędnych do przeprowadzenia mediacji. Mediacja odbywa się w ten sposób, że strony postępowania, korzystając z pomocy neutralnej i bezstronnej osoby trzeciej (mediatora), próbują znaleźć kompromis, rozstrzygający sprawę. W ten sposób możliwe jest szybsze zakończenie trwającego postępowania i jednocześnie osiągnięcie względnego zadowolenia u obu stron.

Mediacja krok po kroku

Szczegółowe zasady przeprowadzania mediacji zostały uregulowane w ustawie – Kodeks postępowania administracyjnego. Akt ten wskazuje, że mediacja jest dobrowolna, a jej celem jest wyjaśnienie i rozważenie okoliczności faktycznych i prawnych sprawy oraz dokonanie ustaleń, dotyczących jej załatwienia w granicach obowiązującego prawa, w tym przez wydanie decyzji lub zawarcie ugody. Uczestnikami tego procesu mogą być tylko strony postępowania, a także organ prowadzący postępowanie. W każdej prowadzonej sprawie organ powinien poinformować strony o możliwości skierowania sprawy do mediacji. Strony mogą też samodzielnie zwrócić się ze stosownym wnioskiem do organu. Jeżeli wszyscy uczestnicy mediacji wyrażą zgodę na jej przeprowadzenie, organ wydaje postanowienie o skierowaniu sprawy do mediacji. Wówczas uczestnicy wybierają osobę mediatora – wskazuje Robert Tomaszewski – Prezes Zarządu w firmie Saveinvest Sp. z o.o.

Kim jest mediator?

Nie każdy może zostać mediatorem. Przepisy wskazują, że tę funkcję może pełnić wyłącznie osoba fizyczna, która posiada pełną zdolność do czynności prawnych i korzysta z pełni praw publicznych. Najczęściej korzysta się z pomocy profesjonalnych mediatorów, wpisanych na listę stałych mediatorów lub do wykazu instytucji i osób uprawnionych do przeprowadzenia postępowania mediacyjnego, prowadzonych przez prezesa sądu okręgowego lub na listę prowadzoną przez organizację pozarządową lub uczelnię. Istnieje tylko jeden wyjątek – jeżeli organ, prowadzący postępowanie jest zarazem uczestnikiem mediacji, mediatorem może stać się wyłącznie profesjonalista, wpisany na stosowną listę mediatorów. Co również istotne, mediatorem nie może być pracownik organu administracji publicznej, przed którym toczy się postępowanie w sprawie i to niezależnie od tego, czy organ jest jednocześnie uczestnikiem mediacji. Mediator, wykonując swoje zadanie, powinien oczywiście zachować bezstronność i niezwłocznie ujawnić okoliczności, które mogłyby wzbudzić wątpliwości, co do jego bezstronności. A jakie jest właściwie zadanie mediatora? Najprościej rzecz ujmując, skłania on strony do znalezienia kompromisu w sprawie.

Jakie są zalety mediacji?

Przy pomocy mediatora strony mogą dojść do porozumienia i szybko zakończyć prowadzone postępowanie administracyjne. W ten sposób unikną dalszych, niepotrzebnych kosztów. Wydatek na mediację to bowiem tylko wynagrodzenie mediatora. Dzięki temu mechanizmowi łatwiej też uzyskać kompromisowe i zadowalające dla obu stron rozstrzygnięcie. Mediację można stosować w różnego rodzaju sprawach, w tym chociażby odszkodowania z tytułu ograniczenia sposobu korzystania z nieruchomości – stwierdza Robert Tomaszewski – Prezes Zarządu w firmie Saveinvest Sp. z o.o.