Wynagrodzenie za służebność przesyłu – kto i w jakich okolicznościach może się o nie ubiegać? Część druga.

W poprzednim artykule omówiliśmy sytuacje, w których można ubiegać się o wynagrodzenie za urządzenie przesyłowe na swojej działce oraz odszkodowanie z tego tytułu.

Służebność przesyłu to ograniczone prawo rzeczowe, polegające na obciążeniu nieruchomości na rzecz przedsiębiorcy, który chce zainstalować urządzenia służące do przesyłu energii lub innych mediów. Może ona powstać na różne sposoby – poprzez umowę między właścicielem nieruchomości a przedsiębiorstwem, na mocy decyzji sądu lub na skutek zasiedzenia. Za ustanowienie służebności przesyłu właściciel działki ma prawo do wynagrodzenia. Jest to rekompensata za utratę wartości nieruchomości oraz forma opłaty za korzystanie z niej przez przedsiębiorstwo. Niestety, przepisy w tej kwestii są dość ogólne. Kodeks cywilny nie określa precyzyjnie kryteriów ustalania wysokości takiego wynagrodzenia. Zgodnie z art. 305 § 2 k.c., właściciel nieruchomości może żądać „odpowiedniego wynagrodzenia”. Rzeczoznawcy najczęściej biorą pod uwagę stopień ograniczenia własności, rodzaj i lokalizację urządzeń, przeznaczenie nieruchomości oraz trwałość ograniczenia.

Sposoby kalkulowania wynagrodzenia za urządzenia przesyłowe, omówione w poprzednim artykule, prowokują pytanie: czy inwestycja w tani grunt z urządzeniami przesyłowymi przyniesie wysokie zyski? Coraz częściej można zaobserwować takie „inwestycje w ziemie z kablem”, jednak nie zawsze są one intratne. Osoby nabywające działki z instalacją nie zawsze mogą liczyć na wysokie wynagrodzenie. Jak podkreśla Robert Tomaszewski z portalu www.grunttozysk.pl, często są to jedynie symboliczne sumy, a ewentualne spory prawnicze mogą przynieść więcej kosztów niż zysków.

Dodatkowo, strategię inwestycyjną opartą na „kablach w ziemi” podważa wyrok Sądu Najwyższego z dnia 27 lutego 2013 r. (sygn. IV CSK 440/12). Orzecznictwo to odnosi się do sytuacji, gdy właściciel nabył nieruchomość już z instalacją, co może sugerować celowe nabycie działki z kablem dla korzyści materialnych. Sądy biorą pod uwagę charakter nieruchomości, położenie, rodzaj oraz społeczno-gospodarcze przeznaczenie zawarte w planie zagospodarowania przestrzennego. Wyrok SN ma na celu podkreślenie, że działka nabyta z instalacją może zmniejszyć wynagrodzenie z tytułu ustanowienia służebności przesyłu. Sądy także korzystają z opinii biegłych, którzy zazwyczaj zakładają, że osoba nabywająca grunt już z instalacją odniosła korzyść z tego tytułu.